آرتروسکوپی یک روش جراحی minimally invasive است که برای تشخیص و درمان مشکلات مفصلی استفاده می‌شود. در این روش، جراح با استفاده از دوربین کوچک و ابزارهای ویژه به داخل مفصل دسترسی پیدا می‌کند، بدون نیاز به برش‌های بزرگ. آرتروسکوپی به ویژه در درمان آسیب‌های غضروفی، پارگی لیگامان‌ها و مشکلات مفصل‌های زانو، شانه و مچ پا کاربرد دارد. این روش مزایای زیادی از جمله کاهش زمان بستری، کاهش درد و تسریع در روند بهبودی دارد و به بیمار این امکان را می‌دهد که سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.
آرتروسکوپی یا درون بینی مفصلی چیست؟
جراحی آرتروسکوپی یک روش پیشرفته است که برای شناسایی و درمان مشکلات مفصلی به کار می‌رود. این عمل به معنای ورود به داخل مفاصل مختلف بدن از طریق برش‌های کوچک است. بسته به نیاز و وضعیت بیمار، آرتروسکوپی می‌تواند برای درمان نیز مورد استفاده قرار گیرد. این نوع جراحی کم تهاجم بوده و زمان بهبودی کوتاهی دارد. دستگاه آرتروسکوپ شامل یک لوله فلزی باریک و توخالی است که در نوک آن دوربین و منبع نور قرار دارند تا امکان مشاهده داخل مفصل فراهم شود. از طریق یک شکاف کوچک چند میلی‌متری، این لوله وارد مفصل شده و تصاویر آن بر روی یک مانیتور نمایش داده می‌شود، بدون اینکه جراحت زیادی به جا بگذارد.
آرتروسکوپی چه کاربردی دارد؟
آرتروسکوپی کاربردهای مختلفی در تشخیص و درمان مشکلات مفصلی دارد. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این روش عبارتند از:
- تشخیص مشکلات مفصلی: آرتروسکوپی به جراح این امکان را می‌دهد که داخل مفصل را مشاهده کرده و مشکلاتی مانند پارگی غضروف، التهاب یا آسیب‌های دیگر را شناسایی کند.
- درمان پارگی‌های غضروفی: این روش برای درمان آسیب‌ها و پارگی‌های غضروفی در مفاصل زانو، شانه، مچ پا و دیگر مفاصل به کار می‌رود.
- درمان آسیب‌های لیگامانی: آرتروسکوپی برای ترمیم یا برداشتن لیگامان‌های آسیب‌دیده، به ویژه در مفاصل زانو و شانه، استفاده می‌شود.
- درمان مشکلات غضروفی مفاصل: این روش برای برداشتن بخش‌های آسیب‌دیده غضروف یا ترمیم آن‌ها و بهبود عملکرد مفصل کاربرد دارد.
- برداشتن ضایعات و کیست‌ها: آرتروسکوپی برای برداشتن ضایعات خوش‌خیم یا کیست‌های داخل مفصل به کار می‌رود.
- درمان التهابات مزمن: این روش می‌تواند در کاهش التهاب‌های مزمن در مفاصل مانند آرتروز مفصل کمک کند.
آرتروسکوپی به دلیل کم تهاجمی بودن، زمان نقاهت کوتاه‌تر و دقت بالاتر، یکی از روش‌های محبوب و موثر برای درمان مشکلات مفصلی است.
جراحی آرتروسکوپی برای کدام نواحی انجام می‌شود؟
جراحی آرتروسکوپی می‌تواند برای درمان مشکلات مختلف مفصلی در نواحی مختلف بدن انجام شود. برخی از نواحی رایج که آرتروسکوپی در آن‌ها کاربرد دارد عبارتند از:
- زانو: آرتروسکوپی در زانو برای درمان پارگی‌های غضروفی، آسیب‌های لیگامانی، ترمیم رباط صلیبی و مشکلات دیگر مفصل زانو به کار می‌رود.
- شانه: این روش برای درمان پارگی‌های عضلات روتاتور کاف، التهاب تاندون‌ها، کشیدگی‌های مفصل شانه و مشکلات دیگر استفاده می‌شود.
- مچ پا: آرتروسکوپی برای درمان آسیب‌های غضروفی، تاندون‌ها و ترمیم پارگی‌ها در مفصل مچ پا انجام می‌شود.
- مچ دست و دست: در برخی موارد، آرتروسکوپی برای درمان مشکلات مفصل مچ دست، انگشتان و سایر مشکلات مربوط به مفاصل دست استفاده می‌شود.
- لگن: اگرچه کمتر رایج است، آرتروسکوپی در ناحیه لگن برای تشخیص و درمان مشکلاتی مانند آسیب‌های غضروفی یا التهاب مفصل ران استفاده می‌شود.
- زانو و مفاصل پایینی: در برخی از آسیب‌های مفصل زانو و لگن، این روش برای بهبود عملکرد و کاهش درد می‌تواند موثر باشد.
آرتروسکوپی به دلیل دسترسی آسان و دقیق به مفاصل، در این نواحی برای تشخیص و درمان سریع‌تر مشکلات مفصلی به کار می‌رود و کمک می‌کند تا بیماران سریع‌تر به زندگی روزمره خود بازگردند.
جراحی آرتروسکوپی برای چه کسانی مناسب است؟
جراحی آرتروسکوپی برای افرادی که مشکلات مفصلی دارند و نیاز به درمان دقیق و کم‌تهاجم دارند، مناسب است. این روش برای افراد با انواع مختلف آسیب‌ها و بیماری‌های مفصلی می‌تواند مفید باشد، به خصوص کسانی که نیاز به جراحی باز ندارند و می‌خواهند دوره نقاهت کوتاه‌تری داشته باشند. گروه‌های مختلفی از بیماران ممکن است کاندید مناسبی برای این نوع جراحی باشند:
- افراد با آسیب‌های غضروفی (مثل پارگی غضروف زانو یا شانه)
- بیماران با پارگی‌های لیگامانی (مانند پارگی رباط صلیبی زانو)
- افراد مبتلا به آرتروز یا التهاب مفاصل
- ورزشکاران با آسیب‌های ورزشی (پارگی تاندون‌ها یا آسیب‌های دیگر)
- افراد با مشکلات مفصل شانه (مانند پارگی روتاتور کاف)
- افراد با آسیب‌های مچ پا یا دست
- افراد با درد مزمن مفاصل ناشی از آسیب‌های قدیمی
آرتروسکوپی چگونه انجام می شود؟
آرتروسکوپی یک روش جراحی پیشرفته است که برای تشخیص و درمان مشکلات مختلف مفصلی استفاده می‌شود. در این روش، جراح به جای انجام برش‌های بزرگ، از شکاف‌های کوچکی برای وارد کردن یک دوربین و ابزارهای جراحی به داخل مفصل استفاده می‌کند. این تکنیک به جراح این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به انجام جراحی‌های باز، به درمان آسیب‌ها و مشکلات مفصلی بپردازد. در اینجا مراحل دقیق‌تر انجام آرتروسکوپی شرح داده شده است:
آماده‌سازی و بیهوشی
در ابتدا، بیمار تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. بسته به نوع جراحی و وضعیت بیمار، ممکن است از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی استفاده شود. بیهوشی عمومی معمولا زمانی استفاده می‌شود که جراح نیاز به دسترسی به نواحی حساس یا بزرگ بدن دارد، در حالی که بی‌حسی موضعی در صورت انجام جراحی‌های کم‌مداخله‌ای روی مفاصل کوچک‌تر و سطحی‌تر به کار می‌رود.
ایجاد شکاف‌های کوچک
جراح چند شکاف کوچک (حدود 1 تا 2 سانتی‌متر) در نزدیکی مفصل آسیب‌دیده ایجاد می‌کند. این شکاف‌ها به اندازه‌ای کوچک هستند که نیازی به برش‌های بزرگ و جراحی‌های باز نیست. در برخی موارد، ممکن است از دو یا سه شکاف برای وارد کردن ابزارهای مختلف استفاده شود.
ورود آرتروسکوپ به داخل مفصل
آرتروسکوپ که یک لوله نازک و توخالی است، از طریق یکی از شکاف‌ها به داخل مفصل وارد می‌شود. نوک آرتروسکوپ مجهز به یک دوربین و نور است که به جراح این امکان را می‌دهد تا تصاویر دقیقی از داخل مفصل را روی مانیتور مشاهده کند. این تصاویر به جراح کمک می‌کنند تا مشکلات موجود را شناسایی کند و برنامه‌ریزی دقیقی برای درمان آسیب‌ها انجام دهد.
درمان و ترمیم آسیب‌ها
پس از مشاهده و شناسایی آسیب‌ها، جراح از ابزارهای ویژه‌ای که از طریق شکاف‌های دیگر وارد می‌شوند، برای درمان مشکلات مفصل استفاده می‌کند. این ابزارها ممکن است شامل ابزارهایی برای ترمیم یا برداشتن بافت‌های آسیب‌دیده، ترمیم غضروف، درمان پارگی‌های لیگامانی، یا حتی برداشتن ضایعات مفصلی باشد. آرتروسکوپی این امکان را فراهم می‌کند که جراح بتواند آسیب‌های جزئی را به طور دقیق و موثر ترمیم کند.
بستن شکاف‌ها و خاتمه عمل
بعد از اتمام درمان، شکاف‌های کوچک به دقت بسته می‌شوند. در اکثر موارد، نیازی به بخیه‌های پیچیده نیست و این شکاف‌ها به طور طبیعی بسته می‌شوند. معمولا از نوارهای استریلی برای بستن شکاف‌ها استفاده می‌شود و در بیشتر موارد، بخیه‌ها قابل جذب هستند.
مراقبت‌های پس از جراحی
پس از جراحی آرتروسکوپی، بیمار ممکن است بلافاصله قادر به حرکت دادن مفصل باشد، اگرچه باید برای جلوگیری از عوارض جانبی مانند عفونت، التهاب یا خونریزی مراقبت‌های لازم را انجام دهد. بیمار ممکن است نیاز به استفاده از آتل یا بسته‌بندی برای پشتیبانی از مفصل داشته باشد و باید از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کند. پزشک ممکن است درمان‌های فیزیوتراپی را برای تسریع روند بهبودی و تقویت مفصل توصیه کند.
مزایای آرتروسکوپی
از آنجا که آرتروسکوپی نیاز به برش‌های بزرگ ندارد، مزایای زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش زمان بستری بیمار، کاهش درد و تورم، بهبود سریع‌تر و کاهش خطر عفونت اشاره کرد. همچنین، این روش به جراح این امکان را می‌دهد که به صورت دقیق‌تر مشکلات مفصلی را شناسایی و درمان کند.
دوره نقاهت و بازگشت به فعالیت‌های روزمره
برخلاف جراحی‌های باز، آرتروسکوپی دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد. بیماران معمولا می‌توانند پس از مدت زمان کوتاهی (بین چند روز تا چند هفته) به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. البته زمان بهبودی به نوع جراحی و وضعیت بیمار بستگی دارد. به عنوان مثال، در صورتی که جراحی برای ترمیم رباط صلیبی انجام شده باشد، بیمار ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای بازگشت به فعالیت‌های ورزشی داشته باشد.
آرتروسکوپی به دلیل ویژگی‌های کم‌تهاجمی و نتایج مطلوبی که به همراه دارد، به یکی از محبوب‌ترین و موثرترین روش‌های درمانی برای مشکلات مفصلی تبدیل شده است.
روند بهبودی پس از عمل آرتروسکوپی به چه صورت است؟
دوران نقاهت جراحی آرتروسکوپی معمولا کوتاه‌تر از جراحی‌های باز است و بیشتر بیماران قادرند پس از مدت زمان کوتاهی به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. در اغلب موارد، بیماران پس از جراحی می‌توانند بلافاصله فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی را آغاز کنند، اما فعالیت‌های سنگین‌تر باید تا تکمیل بهبودی کامل به تعویق بیفتد. بسته به نوع جراحی و شدت آسیب، دوران نقاهت ممکن است از چند روز تا چند هفته متغیر باشد. در این مدت، بیماران ممکن است به استراحت، استفاده از یخ برای کاهش التهاب و مصرف مسکن‌های تجویزی نیاز داشته باشند. فیزیوتراپی معمولا برای تقویت مفصل و بازگرداندن دامنه حرکتی لازم است. در نهایت، بیمار باید مراقب علائم عفونت یا خونریزی باشد و طبق دستور پزشک، از هرگونه فعالیتی که ممکن است فشار زیادی به مفصل وارد کند، اجتناب کند تا روند بهبودی تسریع یابد.
مراقبت های بعد از جراحی آرتروسکوپی
مراقبت‌های بعد از جراحی آرتروسکوپی برای تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است. در ابتدا، استراحت و محدود کردن حرکت مفصل جراحی‌شده ضروری است. تا زمانی که پزشک توصیه می‌کند، باید از انجام فعالیت‌های سنگین یا حرکات شدید خودداری کنید تا فشار اضافی بر مفصل وارد نشود. این کار به فرآیند ترمیم کمک می‌کند و از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کند.
استفاده از یخ یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش تورم و درد بعد از جراحی است. میتوانید هر بار به مدت 15 تا 20 دقیقه یخ را روی محل جراحی قرار دهید و سپس استراحت کنید. این کار به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند. همچنین، پزشک ممکن است داروهای مسکن برای مدیریت درد تجویز کند. مصرف داروها باید طبق دستور پزشک باشد و از مصرف خودسرانه داروهای دیگر خودداری کنید.
نگهداری از زخم جراحی نیز اهمیت زیادی دارد. محل برش باید تمیز و خشک نگه داشته شود تا از عفونت جلوگیری شود. پزشک ممکن است پانسمان یا باندی برای محافظت از زخم توصیه کند که باید طبق دستور او تعویض شود. اگر زخم شما دچار خونریزی، عفونت یا التهاب شد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
ورزش و فیزیوتراپی پس از جراحی، بخش مهمی از روند بهبودی است. معمولا چند روز بعد از جراحی، پزشک شروع تمرینات سبک و فیزیوتراپی را پیشنهاد می‌دهد تا حرکت مفصل بازگردد و عضلات تقویت شوند. این تمرینات باید تحت نظر متخصص فیزیوتراپی انجام شوند تا از آسیب‌های جدید جلوگیری شود.
در نهایت، پیگیری‌های پزشکی پس از جراحی برای اطمینان از روند بهبودی بسیار ضروری است. پزشک باید به طور منظم وضعیت شما را بررسی کند تا مطمئن شود هیچ مشکلی پیش نیامده است.
عوارض آرتروسکوپی
عمل آرتروسکوپی مانند هر جراحی دیگر ممکن است با برخی خطرات همراه باشد. از جمله این عوارض می‌توان به التهاب و عفونت، واکنش‌های آلرژیک به بیهوشی، و تشکیل لخته‌های خون مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) اشاره کرد. در صورت بروز عفونت، درمان با آنتی‌بیوتیک ممکن است ضروری باشد. خونریزی از محل برش و مفصل نیز یکی دیگر از عوارض معمول این جراحی است که ممکن است به درمان اضافی یا حتی جراحی مجدد برای متوقف‌کردن خونریزی نیاز داشته باشد.
در صورتی که در حین جراحی آسیب به بافت‌های اطراف وارد شود، ترمیم آن‌ها ممکن است لازم باشد. پس از جراحی، احساس درد، تورم و ناراحتی در محل عمل طبیعی است و به تدریج کاهش می‌یابد، ولی گاهی ممکن است این علائم برای مدتی ادامه یابد. همچنین در برخی موارد، عملکرد مفصل ممکن است به طور موقت یا دائمی تغییر کند و حرکت‌های خاصی محدود شوند.
هزینه عمل آرتروسکوپی
هزینه عمل آرتروسکوپی به عواملی مانند نوع جراحی، تخصص پزشک، محل انجام عمل و تجهیزات مورد استفاده بستگی دارد. این هزینه‌ها شامل مشاوره پزشک، دستمزد جراح، هزینه‌های اتاق عمل، داروهای بیهوشی و مواد مصرفی، و مراقبت‌های پس از جراحی می‌شود. در صورتی که نیاز به بستری شدن یا فیزیوتراپی باشد، این هزینه‌ها نیز به مجموع هزینه‌ها افزوده می‌شوند. برای دریافت برآورد دقیق، بهتر است با کلینیک یا بیمارستان مربوطه تماس بگیرید.
سخن پایانی
جراحی آرتروسکوپی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌ها برای درمان مشکلات مفصلی است که با حداقل تهاجم و دوره بهبودی سریع‌تر، نتایج مثبتی را برای بیماران به همراه دارد. این روش با کمک تجهیزات دقیق و تخصصی، امکان درمان بیماری‌های مختلف مفصلی را با کمترین آسیب به بافت‌های اطراف فراهم می‌کند. اگر به دنبال جراح متخصص و با تجربه در این زمینه هستید، دکتر محسن رضایی، جراح و متخصص ارتوپدی با سال‌ها تجربه در جراحی‌های آرتروسکوپی، می‌تواند شما را در این مسیر همراهی کرده و بهترین نتایج را برای شما رقم بزند.
سوالات متداول
بیشتر جراحی‌های آرتروسکوپی به صورت سرپایی انجام می‌شوند و بیمار می‌تواند پس از گذراندن چند ساعت تحت نظر، به خانه بازگردد. در برخی موارد خاص، ممکن است بیمار نیاز به بستری شدن کوتاه‌مدت داشته باشد.
دوره بهبودی بسته به نوع جراحی و وضعیت بیمار متفاوت است، اما معمولا پس از چند هفته بیمار قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خواهد بود. برای بازگشت به ورزش‌های سنگین یا فعالیت‌های فیزیکی، به توصیه پزشک نیاز است.
در جراحی آرتروسکوپی، برش‌های جراحی بسیار کوچک هستند و به همین دلیل جای زخم معمولا به صورت خطوط ریز باقی می‌ماند که به مرور زمان کم‌رنگ می‌شوند.
زمان بازگشت به ورزش بستگی به نوع جراحی و شدت آسیب دارد. معمولا پزشک پس از ارزیابی وضعیت بیمار، زمان مناسب برای شروع مجدد ورزش‌ها را تعیین می‌کند.